ជំងឺស្ត្រេសក្រោយការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត គឺជាជំងឺផ្លូវចិត្តដែលអាចកើតមានចំពោះមនុស្សដែលបានជួបប្រទះ ឬបានឃើញហេតុការណ៍ដ៏តក់ស្លុត ដូចជាគ្រោះធម្មជាតិ គ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ អំពើភេរវកម្ម ការប្រយុទ្ធគ្នាក្នុងសង្គ្រាម ការចាប់រំលោភ ឬត្រូវបានគំរាមកំហែងដល់ការស្លាប់ អំពើហិង្សាខាងផ្លូវភេទ ឬរបួសធ្ងន់ធ្ងរ។ រោគសញ្ញារបស់ PTSD អាចចាប់ផ្តើមភ្លាមៗបន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍ ឬច្រើនខែ ឬច្រើនឆ្នាំក្រោយមក។

យោងទៅតាម DSM-5 Checklist យើងអាចរៀនយល់ដឹង ពីរោគសញ្ញាទាំងនេះ និងស្វែងរកការព្យាបាលប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព៖ 

1. មនុស្សម្នាក់ត្រូវបានប៉ះពាល់ដោយព្រឹត្តិការណ៍ដ៏គួរឱ្យតក់ស្លុត – ការស្លាប់ឬការគំរាមកំហែងដល់ការស្លាប់ របួសធ្ងន់ធ្ងរ ឬការរំលោភបំពានផ្លូវភេទ។
2. មនុស្សម្នាក់មានបទពិសោធន៍យ៉ាងហោចណាស់មួយនៃរោគសញ្ញារំខានដូចខាងក្រោម:

• ការចងចាំដដែលៗ មិនអាចគ្រប់គ្រងបាន និងពិបាកចិត្ត
• សុបិន្តដែលទាក់ទងនឹងរបួសម្តងហើយម្តងទៀត
• បទពិសោធន៍ដែលមិនទាក់ទងគ្នាដូចជា រឿងរ៉ាវ​ ឬឧប្បត្តិហេតុពីអតីតកាលកើតឡើងម្តងទៀតយ៉ាងរស់រវើកក្នុងចិត្ត
• មានការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងនៅពេលដែលប៉ះពាល់នឹងសញ្ញាដែលទាក់ទងនឹងរបួស
• បញ្ចេញប្រតិកម្មរាងកាយនៅពេលរំលឹកពីព្រឹត្តិការណ៍

3. បុគ្គលបន្តជៀសវាងការរំញោចដែលទាក់ទងនឹងរបួស
4. មនុស្សម្នាក់ជួបប្រទះការផ្លាស់ប្តូរអវិជ្ជមាននៅក្នុងការយល់ដឹង និងអារម្មណ៍ដែលទាក់ទងនឹងជំងឺផ្លូវចិត្ត ដូចជាមិនអាចចងចាំលក្ខណៈសំខាន់ៗនៃព្រឹត្តិការណ៍ ឬជួបប្រទះនូវអារម្មណ៍អវិជ្ជមានដដែលៗ។
5. បុគ្គលបង្ហាញការផ្លាស់ប្តូរជាក់ស្តែងនៅក្នុងការរើបម្រាស់ និងប្រតិកម្មដូចជា ការប្រុងប្រយ័ត្នហួសហេតុ ការឆ្លើយតបដ៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំង ឬការរំខានដំណេក។
6. មនុស្សម្នាក់ជួបប្រទះនូវទុក្ខព្រួយ ឬចុះខ្សោយខ្លាំង ដោយរោគសញ្ញាមានរយៈពេលលើសជាងមួយខែ។

ការព្យាបាល PTSD៖

ការព្យាបាលអាចមានលក្ខណៈប្រែប្រួលអាស្រ័យលើប្រភទជំងឺផ្លូវចិត្តដែលគាត់ជួបប្រទះ។ គោលដៅសម្រាប់ការព្យាបាលគឺដើម្បីបញ្ចប់ប្រតិកម្មស្ត្រេស ទទួលបានទស្សនៈលើបទពិសោធន៍ដ៏ឈឺចាប់ និងត្រលប់ទៅការរស់នៅបែបធម្មតា។

ការព្យាបាលចិត្តសាស្ត្រ/ការព្យាបាលការពិភាក្សា (ក៏អាចរួមបញ្ចូលថ្នាំផងដែរ)៖ ការព្យាបាលចិត្តសាស្ត្រនេះនឹងបង្រៀនជំនាញមួយចំនួនដើម្បីឱ្យអ្នកគិតកាន់តែច្បាស់អំពីខ្លួនអ្នក អ្នកដទៃ និងពិភពលោក។ ការព្យាបាលនេះអាចជួយមនុស្សម្នាក់កំណត់អត្តសញ្ញាណ និងផ្លាស់ប្តូរអារម្មណ៍ គំនិត និងអាកប្បកិរិយាដែលមានបញ្ហា។

ការព្យាបាលដោយការយល់ដឹងតាមអាកប្បកិរិយា (CBT)៖ CBT នេះគឺជាការព្យាបាលប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពទាំងក្នុងរយៈពេលខ្លី និងរយៈពេលវែង។ ការព្យាបាលនេះនឹងជួយផ្តោតលើព្រឹត្តិកាណ៍ដ៏ឈឺចាប់ដែលគាត់/នាងជួបប្រទះដូចជា​ របៀបនៃការគិត ជំនឿ និងអាកប្បកិរិយារបស់យើងប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍ និងសកម្មភាពរបស់យើង។ CBTបង្រៀនយើងនូវជំនាញទប់ទល់មួយចំនួនសម្រាប់ការដោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗ។